.jpg)
Ένα από τα διασημότερα μνημεία της χριστιανικής αρχιτεκτονικής στην Ηλεία, ο ναός της Φραγκαβίλλας, ενάμισι χιλιόμετρο περίπου από το κέντρο της Αμαλιάδας νοτιοανατολικά της, χτισμένη πάνω σε ωραίο κι αρκετά μεγάλο πλάτωμα, διαφοροποιοιημένου από το χρόνο, γεμάτο πράσινο, που προσδίδει ακόμη περισσότερη ομορφιά. Ένας γήλοφος με πανοραμική άποψη του Ηλειακού κάμπου μέχρι το Κάστρο Χλεμούτσι και τη Ζάκυνθο και το λόφο της Σκαφιδιάς αριστερότερα.
Η Φραγκαβίλλα αποτελούσε οικισμό (ΦΡΑΝΚΑ ΒΙΛΛΑ) με βάση την πρώτη απογραφή που έκανε η Οθωμανική διοίκηση το 1460 μ.χ. Ο οικισμός της Φραγκαβίλλας εμφανίστηκε τον 7ο αι. μ.Χ. ως ένα σύνολο διάσπαρτων αγροικιών, χτισμένες κι από Εζερίτες ποιμένες που εκδιώχθηκαν από τον Λέοντα τον Σκληρό μετά το 811μ.χ. Τον 7ο ή 8ο αι. μ.χ σε μια προσπάθεια αναδιοργάνωσης της εκκλησίας Πελοποννήσου, χτίζεται ο ναός της Παναγίας Πλατυτέρας. Η επικρατέστερη εκδοχή για την ονομασία της Φραγκαβίλλας είναι αυτή που αναφέρεται σε κάποιο Φράγκο ευγενή, ο οποίος είχε χτίσει στην περιοχή κάποια έπαυλη, εξοχική κατοικία ή Βίλλα όπως ονομαζόταν από τους Ρωμαίους.Ο ναός της Φραγκαβίλλας είναι Βυζαντινού ρυθμού, όπως φαίνεται από τις πέτρες των τοίχων, που συμπληρώνεται από κεραμόπλακες, της εσωτερικής του διαίρεσης, ώστε να σχηματίζεται Σταυρός του τρούλου και γενικά της όλης τεχνοτροπίας του.
Ο Σταυρός που σχηματίζεται στην οροφή είναι ισομερής δηλ. σχηματίζεται από τους θόλους που εκτείνονται στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα (βορρά, νότο, ανατολή, δύση). Από τη δυτική είσοδο μέχρι τον τρούλο είναι ένας θόλος, ενώ αριστερά και δεξιά του πρόναου δύο μικρότεροι και στενότεροι θόλοι. Στον μεσαίο ακολουθεί ο Τρούλος κυκλικός και όχι υψηλός με οκτώ (8) παράθυρα, τα τρία (3) ανοιχτά μετά από επιδιόρθωση, ενώ τα υπόλοιπα πέντε (5) κλειστά και ζωγραφισμένα. Ο τρούλος στηρίζεται σε τέσσερις (4) πλινθόκτιστες κολώνες (πεσσούς). Αριστερά και δεξιά του ισομερής θόλοι. Ανατολικά από τον Τρούλο είναι ο θόλος που σκεπάζει το ιερό του ναού. Αριστερά και δεξιά του θόλου, του ιερού βρίσκονται άλλοι δύο θόλοι στενότεροι και παράλληλοι, όπως και του πρόναου. Ο αριστερός θόλος σκεπάζει την προσκομιδή. Ο χώρος αυτός επικοινωνεί με το κεντρικό ιερό (βήμα) με μια μικρή πόρτα. Ο δεξιός θόλος σκεπάζει μέρος του κυρίως ναού (παλαιότερα ίσως ήταν κινητό έπιπλο σκευοφυλακίου που δεν υπάρχει σήμερα).Όλος ο ναός στηρίζεται σε τέσσερις (4) τετράγωνες πλινθόκτιστες κολώνες, χρωματισμένες (και ζωγραφισμένες) απ' έξω, σε όσα σημεία υπάρχει αμμοκονία. Το τέμπλο δεν είναι το αρχικό αλλά νεώτερη προσθήκη, όπως και οι ζωγραφιές του είναι νεώτερες περίπου του 16ου ή 17ου αι.
Μετά από εργασίες συντήρησης του ναού αποκαλύφθηκαν περίφημες Βυζαντινές Αγιογραφίες. Στο μεσαίο θόλο και στο κέντρο σε μεγάλη και θαυμάσια ζωγραφιά είναι η Θεοτόκος φέρουσα το βρέφος. Αριστερά και δεξιά της Πλατυτέρας κοσμούν αρχάγγελοι ένας από κάθε πλευρά. Στο κέντρο του τρούλου μέσα σε κύκλο, είναι ο Παντοκράτωρ ζωγραφισμένος στα τέλη του 1600 μ.Χ. Στο ανατολικό μέρος εικονίζονται η ετοιμασία του θρόνου, δεξιά και αριστερά ανά δύο ΄Άγγελοι ολόσωμοι σε δέηση ο ένας ο Αρχάγγελος Μιχαήλ και ο άλλος ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. Στο δυτικό μέρος η Παναγία δεομένη, δεξιά και αριστερά της ανά δύο Άγγελοι. Στο βόρειο τμήμα ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και δεξιά κι αριστερά του δύο Εξαπτέρυγα. Στο νότιο μέρος το τετράμορφο, δεξιά και αριστερά τα Χερουβίμ και τα πολυόμματα. Στο ύψος των παραθύρων, αποκαλύφθηκαν προφήτες που κρατούν ανοιχτά ειλητάρια με κείμενα από τις προφητείες τους. Επίσης ξεχωρίζει και η αγιογραφία του Αγίου Γεωργίου ζωγραφισμένη το 1660 μ.Χ. περίπου.
Πέραν όμως από τις τοιχογραφίες του ναού, αξιοπρόσεχτη είναι η ιστορική και θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της Φραγκαβίλλας η Θεοτόκος, η Οδηγήτρια που έχει στην αγκάλη της το Θείο Βρέφος. Είναι Βυζαντινής τέχνης που χρονολογείται από το 1050 μ.χ και επαργυρώθηκε το 1892. Η παραπάνω εικόνα είναι ιστορική αλλά και θαυματουργός αφού προϋπήρχε όλων των ιστορικών της Φραγκοκρατίας, της Ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας.
.png)
